با نگرشی دقیق به تغییرات چشمگیر در محیطهای سازمانی و تشدید رقابت در عرصه جهانی در می یابیم که تمامی سازمانها برای انجام موفقیت آمیز فرایندهای جاری و آتی خویش، بیش از گذشته در پی جذب و از آن مهم تر حفظ و توسعه نیروی انسانی به عنوان بزرگ ترین و با ارزش ترین سرمایه موجود در عصر اقتصاد دانش محور تلاش می کنند.
از طرفی، سرعت تغییر و تحولات کنونی، شیوه های گذشته مدیریت نیروی انسانی را به چالش کشیده و زمینه توجه بیشتر به منظور استفاده بهینه از آن را فراهم آورده است. به گونه ای که وجود منابع انسانی دانش محور، کارآمد و ماهر می تواند افزایش رقابت پذیری، کاهش هزینه‌ها، نوآوری و به طور مستقیم توان سازمان را در اخذ فناوری های جدید بهبود بخشد اصطلاح «معماری سرمایه انسانی» به معنای مدیریت و اندازه گیری سرمایه انسانی در سازمان است.
بر اساس این دیدگاه، افراد به عنوان سرمایه انسانی سازمان محسوب می شوند که باید مبنای سرمایه گذاری قرار گیرند تا بتوانند شایستگی کلیدی سازمان را به وجود آوردند. از آنجایی که امروزه حجم وسیعی از تغییر و تحولات محیطی ناشی از دانش، فناوری اطلاعات و ارتباطات شمرده می شوند، سازمانها نیازمند آناند که برای دستیابی به مزیت رقابتی و حفظ خود در محیط بین الملل رسالت و مأموریت خویش را حول مفاهیم و واژگان عصر جدید باز تعریف کنند. با این اوصاف، ایجاد تغییر به کمک سرمایه انسانی تنها نهاده ای است که می تواند علاوه بر تغییر خود، سایر نهادهای تولید را دگرگون یا متعادل ساززد، مبنایی برای نوآوری فراهم آورد و در جذب و سرمایه گذاری مناسب در عناصر منابع انسانی می تواند هماهنگی میان رفتار کارکنان، فعالیتهای منابع انسانی، مأموریتها و رسالت سازمان را تسهیل نماید که سطح وسیع به رشد اقتصادی منجر شود. در این شرایط، معماری سرمایه انسانی با تعیین و ترکیب و نیز با ورود به عرصه رقابت، سازمانها مجبورند در برابر رقبا، مزیتها و توانایی های خود را شناخته و با اجرای اقدامات صحیح و برنامه ریزی مناسب آنها را به سوی موفقیت هدایت نمایند.
به عبارت دیگر معماری منابع انسانی یک ترکیب منحصر به فرد از ساختار عملیاتی ، مدلها و سیستم های منابع انسانی و رفتارهای استراتژیک کارکنان است که در صورت تناسب با قابلیت های استراتژیک سازمان و فرآیندهای کسب و کار می تواند منجر به مزیت رقابتی شـود.
معماری منابع انسانی عبارت است از ترکیبی از کارکرد، موضوعات و ابزارهای منابع انسانی که به سمت خلق و ارائه ارزش برای مشتریان ، کارکنان و سهامداران و نیز جامعه جهت گیری شده است. با توجه به این تعریف می توان سه عنصر معماری منابع انسانی را وظیفه یا کارکردهای منابع انسانی، موضوعات منابع انسانی و ابزارهای منابع انسانی دانست. منابع انسانی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر موفقیت یا شکست یک سیستم اجتماعی است. این منابع انسانی هستند که ضامن بقاء، عامل هدر تاثیر گذار و رمز موفقیت یک سیستم هستند، عامل منابع انسانی می تواند منابع فیزیکی و مادی را به داده و اتلاف کند ، از بین ببرد یا آن را بارور کند.الگوی معماری منابع انسانی چارچوبی است که به شناخت کارکنان به منظور طراحی فرایندهای پیشتیبانی منابع انسانی مورد استفاده قرار می گیرد.
